Pul-kredit siyosatida “big data” texnologiyalari: o‘zbekistonda to‘lov ma’lumotlari, qidiruv so‘rovlari va matn tahlilidan foydalanish istiqbollari

Abstract

Oʻzbekistonda soʻnggi yillarda iqtisodiyotni raqamlashtirish va bank tizimini isloh qilish borasida jadal
oʻzgarishlar kuzatilmoqda. Bunda tijorat banklarining mobil ilovalari, toʻlov kartalari (Uzcard, Humo) va elektron hamyonlar
(Payme, Click va boshqalar) orqali amalga oshiriladigan tranzaksiyalar hajmi ortib bormoqda. Shu bilan birga, qidiruv
tizimlari (Google Trends) va ijtimoiy tarmoqlar ma’lumotlari ham iqtisodiy faollikning oʻzgaruvchan jihatlarini ifodalaydigan
manba sifatida koʻrilmoqda. Mazkur maqolada “big data” texnologiyalaridan – xususan, toʻlov ma’lumotlari, qidiruv tizimi
soʻrovlari va matn tahlilidan – Oʻzbekistonda pul-kredit siyosati tahlilida qanday foydalanish mumkinligi konseptual jihatdan
koʻrib chiqiladi. An’anaviy makroiqtisodiy koʻrsatkichlar (masalan, YaIM) rasmiy statistika tomonidan vaqt kechikishi bilan
e’lon qilinishi tufayli, “nowcasting” (hozirgi davrga yaqin muddatdagi baholash) zarurati kun sayin ortmoqda.