Raqamli iqtisodiyot sharoitida mehnatga haq to‘lashning nazariy jihatdan tashkiliy-iqtisodiy asoslari
Abstract
Jahonda globallashuv jarayonida kishilarning mehnati va unga haq to‘lash hozirgi raqamli iqtisodiyot
sharoitida dolzarb masalalardan biri sifatida hayot sikliga aylangan jarayonlardan biridir. Ma’lumki korxona,
tashkilot va muassasalarda mehnat faoliyatini amalga oshirayotgan har bir xodimlar mehnat qilishi barobarida
mehnatiga haq to‘lash odatiy iqtisodiy kategoriyalardan biri sifatida e’tirof etilgan. Binobarin, har bir ishchi-xodimlarga
tashkilot tomonidan ishlagan davri yoki bajargan ishning natijasiga muvofiq mehnatiga haq to‘lash
ishlari amalga oshiriladi. Bunda ish beruvchi va xodim o‘rtasidagi kelishuvga ko‘ra mehnat haqi miqdori belgilanadi
va bu o‘z navbatida mehnatiga haq to‘lash bo‘yicha eng kam miqdordan kam bo‘lmagan xolda eng ko‘p
miqdorida bo‘lishi ham cheklanilmaydi. Shuningdek, xodimlarga malakasiga, bajaradigan ishining murakkabligiga,
uning miqdoriga, sifati va sharoitlariga qarab to‘lanadigan mehnat uchun ish haqi pul shaklida hamda
naqd pulsiz (natura) shaklida berilishi yo‘lga qo‘yiladi. Bu borada avvalambor mehnatga haq to‘lash va ish haqi
bo‘yicha huquqiy tushunchaga ega bo‘lishi lozim bo‘ladi. Bunda O‘zbekiston Respublikasi Mehnat Kodeksining
243-moddasida Mehnatga haq to‘lash va ish haqi tushunchalari to‘g‘risidagi qismi misol bo'la oladi.
